wolvenaanvallen

Natuurlijke jachtterreinen in Nederland te klein voor de wolf

Een wolf maakt in Nederland zeven keer meer slachtoffers dan in Duitsland. Het aantal aanvallen op landbouwhuisdieren ligt in Nederland ook zeven maal hoger. Dat blijkt uit een vergelijking van de cijfers over aanvallen en slachtoffers. Een ander groot verschil zien we bij het jachtterrein van de wolf. In Duitsland is het jachtterrein zeer ruim en in hogere mate bebost. In Nederland zitten de wolvenroedels op een kluitje in relatief kleine natuurgebieden.

Medio jaren negentig van de vorige eeuw was het nog allerminst zeker dat de wolf zich zou vestigen in Nederland. “Wolven in Nederland? Dat moet je die dieren niet aandoen”, zei wolvenonderzoeker Joep van de Vlasakker destijds in de media. Van de Vlasakker deed veel onderzoek naar de wolf, met name in Oost-Europa en Canada. “Onze natuurgebieden zijn teveel versnipperd. Wolven hebben een groot jachtterrein nodig. Ik zou niet weten welk terrein in Nederland zich daar momenteel voor leent.”

In 2012 werd de visie van Van de Vlasakker nog eens bevestigd door wolvenonderzoekers van Alterra Wageningen UR. Zij schrijven in hun ‘factfinding studie’ dat de vestigingskans van de wolf in Nederland minimaal is. De Wageningse onderzoekers baseerden zich op de ervaringen met de wolf in Duitsland. De wolf vestigt zich niet graag in gebieden met mensen. Daarbij wenst het dier een uitgestrekt rustgebied, zoals grootschalige bossen, heidegebieden of eventueel akkerbouwgebieden.

Onverwachte ontwikkelingen

Tegen de verwachtingen in, blijkt de wolf zich toch vrij snel te vestigen in Nederland. Het aantal wolvenroedels in Nederland wordt thans geschat op tien. Daarvan zitten er zeven op de Veluwe. De wolven vergrijpen zich in toenemende mate aan het vee en het aantal dodelijke slachtoffers loopt steeds sneller op. Dit stemt niet overeen met wat wolvendeskundigen publiceerden vlak voor de intrede van het roofdier. Wolvendeskundige Glenn Lelyveld schreef in 2012 nog: “Wolven mijden mensen en vee over het algemeen, maar het komt voor dat een enkele opportunistische wolf een schaap of geit pakt.” Die visie werd gesteund door andere Nederlandse wolvendeskundigen, die zich onder meer baseerden op de ervaringen in Duitsland en de beschikbaarheid van wild in de Nederlandse natuurgebieden.

Veel meer aanvallen in Nederland

Een wolf valt in Nederland maar liefst zeven keer vaker aan en maakt zeven keer meer slachtoffers onder het vee dan in Duitsland. Dit blijkt uit een vergelijking van de cijfers over wolvenslachtoffers van BIJ12 (Nederland) en haar Duitse evenknie DBBW (Dokumentations- und Beratungsstelle des Bundes zum Thema Wolf).

Het Bundesambt für Naturschutz telde in Duitsland in 2022/2023 in totaal 184 wolvenroedels. In 2022 vielen wolven in Duitsland 1.136 keer landbouwhuisdieren aan, waarbij in totaal 4.366 slachtoffers vielen. In Nederland zijn er in 2023 in totaal 9 wolvenroedels. Die vielen in dat jaar 426 keer landbouwhuisdieren aan, met 1.416 dode dieren als gevolg. Per aanwezige wolvenroedel gaat het in Duitsland om 6 aanvallen met in totaal 24 dode landbouwhuisdieren. Per Nederlandse roedel gaat het om 47 aanvallen met in totaal 157 dode dieren. Een Nederlandse wolf maakt zeven maal meer slachtoffers.

Wolven hebben het in Nederland heel veel vaker op het vee gemunt dan wolven in Duitsland. Hoe komt dat? Pro-wolf-partijen en -politici wijzen slechts naar de boeren in Nederland. Die zouden hun vee veel minder goed beschermen dan boeren in andere wolvenlanden. Die bewering strookt niet met de Duitse data. Het aantal aanvallen was daar steeds veel minder, ook toen het vee nog niet beschermd was. Dat brengt ons bij de vraag of Nederland wel voldoende geschikt jachtterrein kan bieden aan de wolf.

Natuurterrein te klein voor Nederlandse wolf

In Duitsland bevinden de meeste wolvenroedels zich in de Noordoostelijke deelstaten Saksen en Brandenburg, gevolgd door de Noordwestelijke deelstaat Nedersaksen. De wolvenroedels bevinden zich vooral in gebieden met weinig mensen en uitgestrekte bossen. Een Duitse roedel heeft een jachtterrein van gemiddeld zo’n 250 km2.

Op de Veluwe zitten de wolvenroedels veel dichter op elkaar. De huidige zeven roedels moeten het doen met 1.000 km2 natuurterrein, dat is 140 km2 per roedel. In de praktijk hebben de Veluwse roedels hun jachtterrein fors uitgebreid, blijkt uit gegevens van BIJ12. Tot in de wijde omtrek wordt ook gejaagd op vee van boeren. Het jachtterrein van een Nederlandse wolvenroedel blijkt net als in Duitsland, óók zo’n 250 km2 te beslaan: de helft ligt in natuurterrein, de andere helft erbuiten.

Vlak voor de komst van de wolf communiceerden Nederlandse wolvendeskundigen nog dat een wolvenroedel een jachtterrein van 225 – 300 km2 nodig had. Dit komt overeen met wat we in de praktijk zien, zowel in Duitsland als in Nederland. Dat een aanzienlijk deel van het jachtterrein in Nederland buiten natuurgebied zou komen te liggen, werd echter niet gecommuniceerd.